Văn Miếu trong sự hồi sinh di sản của Hà Nội giai đoạn 1898-1954

Sáng 14/2, Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội) phối hợp với Viện Viễn Đông Bác cổ Pháp (EFEO) tổ chức khai mạc Triển lãm Văn Miếu trong sự hồi sinh di sản của Hà Nội giai đoạn 1898 - 1954 tại Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Đây là sự kiện chào mừng 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Pháp (1973-2023).

Thông qua bộ sưu tập ảnh Việt Nam của Viện Viễn Đông Bác cổ Pháp, Triển lãm kể lại hành trình của những con người tham gia vào việc bảo tồn Văn Miếu. Nhờ những con người ấy, di sản đã có thể hồi sinh mạnh mẽ hơn, uy nghi hơn. 

Triển lãm giúp công chúng hiểu về những công việc đã thực hiện ở Văn Miếu trong giai đoạn này, công việc của các nhà nghiên cứu lúc bấy giờ, đồng thời cung cấp cho người xem một cách nhìn đương đại về công tác nghiên cứu ngày nay. Cùng với đó là chân dung của những con người luôn có niềm đam mê với di sản, đã góp phần cho bảo tồn khu di tích - sự quyết tâm, nỗ lực không mệt mỏi nhằm đối phó trước những tác động mạnh mẽ của thời gian lên di sản.

Trong giai đoạn 1898-1954, Di tích Văn Miếu và Viện Viễn đông Bác cổ Pháp có mối liên hệ chặt chẽ trong việc bảo vệ, tu bổ thường xuyên khu di tích, phục hồi chức năng thờ tự và luôn duy trì được vai trò quan trọng của địa điểm này đối với cảnh quan của Hà Nội. Sự hồi sinh của khu di tích là một câu chuyện rất thú vị được thể hiện thông qua cuộc triển lãm.

Kể từ khi được thành lập vào năm 1902 tại Hà Nội, khi đó là thủ phủ của Liên bang Đông Dương, Viện Viễn Đông Bác cổ Pháp đã đặt cho mình nhiệm vụ thăm dò khảo cổ học, thu thập các bản thảo, bảo tồn các di tích, nghiên cứu về các dân tộc thiểu số, ngôn ngữ và lịch sử của các nền văn minh châu Á từ Ấn Độ đến Nhật Bản. 

Văn Miếu khi ấy chỉ được người Pháp gọi là Chùa Quạ vì mức độ hoang phế, nhưng đối với với Viện Viễn Đông Bác cổ Pháp lại là một di tích quan trọng. Với sự hỗ trợ của chính quyền địa phương lúc bấy giờ, các công việc trùng tu, duy tu, bảo tồn và bảo vệ khu di tích được thực hiện. Văn Miếu được Viện Viễn Đông Bác cổ Pháp xếp hạng di tích lịch sử, là một trong những di sản đầu tiên của Hà Nội được xếp hạng. Lịch sử của Viện Viễn Đông Bác cổ Pháp luôn gắn liền với Văn Miếu cho đến tận khi Viện rời đi vào năm 1957.

Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội Đỗ Đình Hồng cho biết: Trong giai đoạn 1898-1954, Di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám và Viện Viễn đông Bác cổ Pháp có mối liên hệ chặt chẽ trong việc bảo vệ, tu bổ thường xuyên khu di tích, phục hồi chức năng thờ tự và luôn duy trì được vai trò quan trọng của địa điểm này đối với cảnh quan của Hà Nội. Sự hồi sinh của khu di tích là một câu chuyện rất thú vị được thể hiện thông qua cuộc triển lãm.

Thông qua bộ sưu tập ảnh Việt Nam của Viện Viễn đông Bác cổ Pháp, triển lãm kể lại hành trình gìn giữ di sản, đồng thời nêu bật ý chí của những người Việt Nam, cùng công việc của các nhà nghiên cứu trong nước và quốc tế đã dành những thời gian, trí tuệ để bảo tồn di sản này. Nhờ những con người luôn có niềm đam mê với di sản như vậy, Văn Miếu - Quốc Tử Giám cũng giống như chim phượng hoàng, đã có thể hồi sinh mạnh mẽ hơn, uy nghi hơn, như những gì mà chúng ta đã và đang từng chứng kiến.

Triển lãm được tổ chức tại Tiền đường nhà Thái Học, Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám, diễn ra đến ngày 30/4/2023.