Nghệ sĩ múa Lê Ngọc Văn: Dựng được 'Hồ thiên nga' là tham vọng nghệ thuật lớn với mọi đoàn múa

(Thethaovanhoa.vn) - Nhân kỷ niệm 60 năm ngày thành lập Nhà hát Nhạc vũ kịch Việt Nam, vở ballet Hồ thiên nga đã được biểu diễn trong lễ kỷ niệm tối 7/10 và sẽ công diễn vào ngày 12-13/10 này.

Lê Ngọc Văn: Cánh chim bằng vỗ cánh trời Tây

Chỉ cần vào các website chuyên về ballet của thế giới, gõ cụm từ “choreographer Van Le Ngoc” thì sẽ biết biên đạo múa Lê Ngọc Văn được đánh giá như thế nào.

Nhận lời mời của Giám đốc Nhà hát Nhạc vũ kịch Việt Nam - NSƯT Trần Ly Ly, Lê Ngọc Văn dành ba tháng vừa qua dựng vở ballet Hồ Thiên Nga, sẽ công diễn lần đầu ngày 12/10 tại Nhà hát Lớn Hà Nội. Lê Ngọc Văn đã có cuộc trò chuyện với báo chí. 

• Lê Ngọc Văn: Cánh chim bằng vỗ cánh trời Tây

* Tối nay vở diễn sẽ chính thức ra mắt công chúng sau khi đã biểu diễn trong khuôn khổ Lễ kỷ niệm thành lập Nhà hát, anh cảm thấy thế nào?

- Tôi thấy rất tự hào, và cảm động khi nhìn anh chị em diễn viên thật sự đã cố gắng rất nhiều, vượt lên trên bản thân mình. Điều kiện học hành, luyện tập, cơ sở vật chất cũng như đầu tư cho múa ballet của chúng ta không bằng nước ngoài, nhưng thật sự, anh chị em đã nỗ lực hết sức.

Ngày nay Việt Nam đã phát triển kinh tế thịnh vượng hơn, nhưng thật sự đãi ngộ cho anh chị em nghệ sỹ vẫn còn khiêm tốn. Lương nghệ sỹ còn thấp, tôi thấy nói chừng 4 triệu đồng một tháng, mà chỉ mua một đôi giày biểu diễn thôi, đã hết 3 triệu đồng. Nếu so sánh thì cũng vô cùng, bên Anh, diễn viên được phát mỗi tháng 20 đôi giày, nhưng mỗi năm họ biểu diễn khoảng 250 buổi. Nhưng thôi, không nên so sánh nữa.

Tôi chỉ muốn nói là anh chị em nghệ sỹ múa rất tâm huyết và yêu nghề. Ngay từ khi đi học, các bạn có thể chưa được học hết về kỹ thuật, kể cả khi đi làm rồi, thì cũng không có nhiều chương trình cho các bạn trưởng thành. Về 

kỹ thuật, nếu mình chỉ cho các bạn những lỗi kỹ thuật để các bạn sửa, sau đó các bạn làm được những kỹ thuật khó, là các bạn lại phấn khởi hơn.

* Anh đã dành bao nhiêu thời gian cho chương trình này?

- Năm ngoái, nghệ sĩ Trần Ly Ly có đặt vấn đề mời tôi sang luyện và dựng vở, tôi cũng phải xin phép nhà hát nghỉ 3 tháng, rồi cũng gửi tư liệu cho anh chị em tập trước. Ba tháng vừa rồi là tôi về làm việc trực tiếp hàng ngày.

* Bản dựng này là của anh biên đạo hoàn toàn? Anh có tham khảo bản phổ biến của George Balanchine không?

- Bản dựng này là của tôi dựng dựa theo phiên bản gốc của Lev Ivanov. Tất nhiên trong nghệ thuật, chúng tôi luôn kế thừa những người đi trước, kể từ khi Petipa dựng vở này từ năm 1895. Khi dựng vở, cũng phải tùy từng nước và đội ngũ diễn viên mà biên đạo cho phù hợp. Phần lớn các công ty ballet trên thế giới chủ yếu dựng vở dựa theo âm nhạc và múa của Petipa và Ivanov.

* Các nghệ sỹ đã khiến anh hài lòng hoàn toàn chưa?

- Có thể nói là hài lòng, nhưng thật sự nếu chỉ hài lòng thì vẫn chưa đủ. Tôi là người cầu toàn, luôn muốn mọi thứ phải hoàn hảo! Nghệ sĩ phải luôn luôn vươn tới cái hoàn hảo hơn.

Con người không phải là robot, múa phụ thuộc rất nhiều vào sức khỏe. Hôm nay bạn có thể khỏe và làm tốt, nhưng hôm sau bạn không được khỏe thì chất lượng lại có thể không bằng.

Để có sức khỏe và dẻo dai thì phải tập luyện hàng ngày. Hiện nay các bạn đang tập cường độ cao hàng ngày, nếu tiếp tục duy trì được lịch tập như vậy thì sẽ rất tốt, nhà hát có thể cứ đà này tiếp tục dựng các vở khác nữa.

Nhưng nếu lịch tập không được duy trì và thể lực diễn viên tụt xuống thì khi làm vở mới, các bạn lại phải tập thể lực, cơ bản từ đầu, vừa mệt vừa mất thời gian nhiều hơn để đạt tới mức như hiện nay.

* Điều gì là quan trọng nhất khi anh dựng vở?

- Chất lượng là quan trọng nhất. Khi mình làm ra một vở diễn chất lượng tốt, khán giả mới mua vé đi xem. Xem rồi họ lại muốn chia sẻ với người thân, bạn bè rằng vở đó hay, khiến họ xúc động. Với vở diễn này, lần đầu tiên trong lịch sử 60 năm của Nhà hát Nhạc vũ kịch Việt Nam, vé 2 buổi diễn bán ra trước một tháng và đã hết sạch.

* Lần này Nhà hát có kế hoạch diễn đến khi không còn khán giả nữa hay là chỉ là vài buổi biểu diễn để kỷ niệm?

- Buổi diễn kỷ niệm là ngày 7/10. Hai buổi ngày 12 và 13/10 là buổi diễn bán vé ra công chúng. Nhưng vì cháy vé trước 1 tháng nên nhà hát lên lịch tiếp cho ngày 14 va 15/12. 

Dựng được vở Hồ thiên nga là thực hiện được một tham vọng nghệ thuật lớn đối với bất kỳ một đoàn múa hay công ty nào. Làm được vở này, chúng ta có thể dựng được nhiều vở hơn nữa. Bạn nhìn thấy hai mươi hai thiên nga trắng trên sân khấu, đó là lượng nghệ sỹ múa lớn nhất trong một vở Nhà hát từng dựng được. Điều này cũng phải cảm ơn Học viện Múa Việt Nam đã đào tạo ra nhiều nghệ sỹ trẻ có tài năng, tâm huyết và rất yêu nghề. Tôi muốn nói đến Thu Huệ là prima ballerina trong vở này. Bạn ấy thực sự là ngôi sao ballet số 1 của Việt Nam hiện nay. Thu Huệ đã rất nỗ lực. Bạn nhìn kìa, hết giờ rồi cô ấy vẫn còn tiếp tục thảo luận với nhạc trưởng Đồng Quang Vinh. Thật sự nhìn thấy những cố gắng không mệt mỏi của các diễn viên và biết họ phải vượt qua khó khăn thế nào là nguồn động viên với tôi.

Tuy vậy, vẫn có một điều tiếc là sân khấu Nhà hát Lớn Hà Nội quá nhỏ cho một vở diễn tầm vóc như vậy. Sân khấu nhỏ làm cho diễn viên không có đất thể hiện, họ không diễn dài rộng hơn được. Để làm được vở Hồ thiên nga thật ấn tượng tối thiểu phải có sân khấu rộng như Cung Văn hoá Hữu nghị Việt Xô, nhưng bên đó lại không có hố nhạc cho dàn nhạc đệm cho múa. Việt Nam đã phát triển về kinh tế, nếu văn hóa và đầu tư cho văn hóa cũng được những điều kiện cơ sở vật chất tương đương thì tôi tin tưởng chúng ta hoàn toàn có thể sánh vai với các đoàn múa khác trên thế giới.

Trong ba tháng vừa qua, tôi đã làm việc với nhiều diễn viên tài năng tâm huyết. Tôi muốn nhắc đến Như Quỳnh, vừa nghỉ sinh con 6 tháng mà đã luyện tập rất chăm chỉ, không bỏ buổi tập nào, và bạn ấy luôn muốn học hỏi. Khi bạn ấy được sửa động tác, bạn luôn cố gắng làm và làm tốt hơn nữa. Còn về nghệ sỹ trẻ tài năng, tôi dành lời khen cho bạn Đức Hiếu, mới 18 tuổi thôi và sắp tốt nghiệp nhưng bạn ấy có kỹ thuật và khả năng biểu diễn rất tốt. Thật sự bạn ấy là rising star (ngôi sao đang lên) của thế hệ trẻ.

* Xin cảm ơn anh về cuộc trò chuyện!

Trần Uyên Trang (thực hiện). Ảnh: Thành Đạt/TTXVN