Ông trùm thép vẫn giàu nhất nước Nga

(TT&VH) - Cuộc khủng hoảng kinh tế dường như đã qua ở nước Nga, ít nhất là trong nhóm những người siêu giàu, với bằng chứng là sự tăng vọt của số tỉ phú đô la. Thống kê do tạp chí Finans đưa ra đầu tuần này cho thấy Nga đang có 114 tỉ phú, dẫn đầu là ông trùm thép Vladimir Lisin.

Trong danh sách do Finans công bố, Vladimir Lisin tiếp tục giữ vững vị trí số 1 so với năm ngoái chủ yếu nhờ giá thép trên thị trường tăng cao. Năm ngoái tài sản của Lisin đã tăng thêm 9,5 tỉ USD, lên tổng số 28,3 tỉ USD

Vua thép vững ngai vàng

Người giàu nhất nước Nga Vladimir Lisin

Vladimir Lisin sinh ngày 7/5/1956 tại Ivanovo. Sau khi tốt nghiệp Học viện Luyện kim Siberia, Lisin đã bắt đầu công việc tại Xưởng luyện kim Tulachermet trong vai trò đốc công. Từng bước một Lisin đã leo cao dần trong nấc thang quản lý. Trong thời gian đi làm, Lisin vẫn tiếp tục học tập và năm 1989 ông đã được nhận bằng Thạc sĩ khoa học. Các năm tiếp theo ông tiếp tục lấy bằng Tiến sĩ về công nghệ máy móc và một bằng Tiến sĩ khác về kinh tế.

Giàu kiến thức về luyện kim, lại nhanh nhạy trong hoạt động làm ăn, từ năm 1993 Lisin đã là là thành viên hội đồng quản trị nhiều công ty sản xuất thép lớn như MMK, Sayansk & Novokuznetsk Aluminium Plants và Novolipetsk Steel hay NLMK, 1 trong 4 công ty thép lớn nhất Nga. Nhận xét về sự vươn lên của Lisin, tờ Guardian từng viết : “Năm 1992, Lisin đã gia nhập nhóm Trans-World Group, vốn kiểm soát ngành công nghiệp thép và nhôm của Nga. Khi các bạn làm ăn chia tay nhau hồi năm 2000, ông này nhận được 13% cổ phiếu của NLMK.

Tuy nhiên Lisin không chỉ muốn một nhúm tài sản từ “đế chế thép” NLMK mà muốn ngồi vào ghế lãnh đạo. Ông thâu tóm thêm 50% cổ phiếu của NLMK thông qua việc mua cổ phiếu của nhà đầu tư George Soros và các công ty tài chính Richard & Christopher Chandler có trụ sở ở Mnmaco. 34% cổ phiếu còn lại nằm trong tay đại gia Nga Vladimir Potanin, một đối thủ khó nhằn. Nhưng sau nhiều lần thương thảo, Lisin đã có 34% cổ phiếu này bằng cách trao cho Potanin 8% cổ phiếu thuộc công ty Norilsk Nickel của ông này. Thương vụ khiến Lisin thiệt hại hơn 400 triệu USD, nhưng đổi lại là quyền kiểm soát tuyệt đối với NLMK.  

Khởi đầu năm 2010, tài sản của Lisin đã tăng mạnh nhờ sự phục hồi của thị trường chứng khoán. Tiếp đó là nhu cầu sử dụng thép khổng lồ của Trung Quốc đã giúp giá thép toàn cầu tăng cao và khiến túi tiền của ông đầy hơn.

Sự trỗi dậy của nhóm siêu giàu

Đứng ngay sau Lisin là Mikhail Prokhorov, ông chủ tập đoàn Onexim Group với khối tài sản trị giá 22,7 tỉ USD.

Mikhail Prokhorov còn được xem là người độc thân hấp dẫn nhất Nga. Giống nhiều đại gia khác, Prokhorov làm giàu nhờ tham gia quá trình tư hữu hóa Norilsk Nickel, công ty sản xuất nickel và palladium lớn nhất thế giới trong đầu những năm 1990. Nhưng trước cuộc khủng hoảng tài chính 2008, Prokhorov đã bán sạch cổ phần trong Norilsk và thành lập tập đoàn đầu tư ONEXIM Group, qua đó bảo tồn khối tài sản khổng lồ của bản thân. Để hưởng ứng lời kêu gọi của Tổng thống Dmitry Medvedev về việc hiện đại hóa nền kinh tế Nga thông qua việc xây dựng các ngành công nghiệp công nghệ cao, Prokhorov đã triển khai một quỹ trị giá 25 tỉ USD để đầu tư vào năng lượng thay thế và công nghệ nano.

Xếp thứ 3 là Alisher Usmanov với tổng tài sản 19,9 tỉ USD. Usmanov theo học ngành luật ở Moskva, đã có thời gian phải ngồi tù ở Uzbekistan vì tội tham nhũng trong những năm 1980, trước khi được ân xá bởi chính quyền hậu Xô Viết. Usmanov trở nên giàu có bằng cách mua các tài sản của Liên Xô cũ với giá rẻ trong những năm 1990. Ông hiện là đồng sở hữu tập đoàn thép và khai mỏ Metalloinvest của Nga. Ông này cũng là cổ đông lớn thứ 2 của CLB bóng đá Arsenal và có sở hữu một điền sản lớn ở Tây Nam London.

Thứ 4 là Oleg Deripaska, cổ đông chính trong công ty thép Rusal với 19 tỉ USD. Deripaska là tỉ phú trẻ nhất của Nga. Theo học ngành vật lý nhưng Deripaska có bản năng kinh doanh tốt và trở nên giàu có trong những năm 1990 bằng cách leo lên ghế lãnh đạo ngành công nghiệp nhôm của Nga. Hồi năm 2007, Deripaska từng gây xôn xao dư luận bằng tuyên bố trên tờ Financial Times rằng ông sẽ rất vui vẻ dâng cho nhà nước toàn bộ tài sản, nếu được yêu cầu làm như vậy. Ông hiện nắm ghế Giám đốc điều hành của RUSAL, gã khổng lồ về nhôm của Nga và là chủ sở hữu công ty đầu tư Basic Element. Thông qua công ty này, Deripaska đã nắm trong tay cổ phần của nhiều công ty trên thế giới, thuộc các lĩnh vực như năng lượng, hàng không, dịch vụ tài chính và xây dựng.

Trong khi có những gương mặt mới lọt vào tốp 3 người giàu nhất thì cũng có những cá nhân phải chịu cảnh rớt hạng như ông chủ CLB bóng đá Chelsea Roman Abramovich. Theo đó, ông đã rớt 2 bậc xuống vị trí thứ 5 với 17,1 tỉ USD.

Nữ tỉ phú duy nhất trong danh sách là Elena Baturina, phu nhân của cựu thị trưởng Moskva Yuri Luzhkov. Tuy nhiên bà cũng đã rớt mất 47 bậc trong bảng xếp hạng để rơi xuống vị trí 94, với tổng tài sản ước tính 1,1 tỉ USD, tới từ các hoạt động kinh doanh bất động sản.

Tăng tỉ phú

Nga đã mất nhiều tỉ phú hơn bất kỳ nước nào khác trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Nước này chỉ còn 49 tỉ phú vào cuối năm 2008 trước khi tăng lên 77 người một năm sau. Tuy nhiên với sự phục hồi của thị trường chứng khoán, số tỉ phú Nga trong năm nay đã vọt lên con số 114 người, dễ dàng vượt qua kỷ lục 101 người hồi năm 2007. Thậm chí để lọt vào nhóm 500 người giàu nhất Nga hiện nay, mỗi cá nhân phải có trong tay tối thiểu 160 triệu USD. Theo tính toán của Finans, 10 người giàu nhất Nga trong năm 2010 đang nắm trong tay khối tài sản trị giá 182 tỉ USD, tăng 30% so với con số 139 tỉ USD hồi năm 2009, tuy nhiên vẫn thấp hơn mức đỉnh 221 tỉ USD hồi năm 2007.

Tường Linh