Quy hoạch tổng thể quốc gia phải tìm ra tiềm năng, cơ hội, lợi thế và hóa giải được mâu thuẫn, tồn tại, thách thức

Sáng 14/9, tại Hà Nội, Hội đồng thẩm định Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã họp dưới sự chủ trì của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính. Phó Thủ tướng Lê Văn Thành, Chủ tịch Hội đồng; Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Phó Chủ tịch Hội đồng, đồng chủ trì Phiên họp.

Thủ tướng Phạm Minh Chính kiểm tra tiến độ Dự án tuyến đường sắt đô thị đoạn Nhổn - Ga Hà Nội

Sáng 7/8/2022, Thủ tướng Phạm Minh Chính và đoàn công tác đi kiểm tra tiến độ Dự án tuyến đường sắt đô thị đoạn Nhổn - Ga Hà Nội.

Quy hoạch tổng thể quốc gia như người công binh mở đường phát triển đất nước

Quy hoạch tổng thể quốc gia là quy hoạch cấp quốc gia, mang tính chiến lược theo hướng phân vùng và liên kết vùng của lãnh thổ, bao gồm đất liền, các đảo, quần đảo, vùng biển và vùng trời; hệ thống đô thị và nông thôn; kết cấu hạ tầng; sử dụng tài nguyên và bảo vệ môi trường; phòng, chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế.

Nội dung Quy hoạch tổng thể quốc gia xác định việc phân bố và tổ chức không gian các hoạt động kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh và bảo vệ môi trường có tầm quan trọng cấp quốc gia, quốc tế và có tính liên vùng mang tính chiến lược trên lãnh thổ, bao gồm đất liền, các đảo, quần đảo, vùng biển, vùng trời.

Theo Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Quy hoạch tổng thể quốc gia là quy hoạch lần đầu tiên được triển khai lập ở Việt Nam theo quy định của Luật Quy hoạch năm 2017. Đây là nhiệm vụ mới, rất quan trọng, khó khăn, phức tạp, chưa có tiền lệ và chưa có nhiều kinh nghiệm.

• Thủ tướng Phạm Minh Chính dự hội nghị xúc tiến thương mại, đầu tư, du lịch giữa Việt Nam và Hoa Kỳ
• Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính điện đàm với Chủ tịch, Giám đốc điều hành Tập đoàn Pfizer Albert Bourla

Đây cũng là một cơ hội rất lớn để đánh giá lại hiện trạng phát triển và tổ chức không gian phát triển của quốc gia một cách thực chất, tổng thể, qua đó cụ thể hóa đường hướng phát triển đất nước; định hình không gian phát triển, lộ trình phát triển và nguồn lực phát triển của quốc gia. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, mỗi quốc gia muốn phát triển nhanh, bền vững phải chọn con đường đi đúng, xác định được cách thức, nguồn lực, động lực và thời gian để đến đích.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, công tác quy hoạch được xem như người công binh mở đường. Một bản quy hoạch tốt sẽ giúp có được con đường đi tốt nhất, hiệu quả nhất và nhanh nhất để đạt được các mục tiêu phát triển đất nước đề ra tại Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội cả nước giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được thông qua tại Đại hội XIII của Đảng.

Tại Hội nghị, các thành viên Hội đồng thẩm định đã đánh giá, nhiệm vụ Quy hoạch tổng thể quốc gia đã được thực hiện một cách công phu, nghiêm túc, bài bản, cầu thị, huy động được sự tham gia đông đảo, hiệu quả của các bộ, ngành, địa phương, các chuyên gia, nhà khoa học, các tổ chức quốc tế.

Quá trình triển khai lập Quy hoạch tổng thể quốc gia đã tuân thủ đầy đủ quy trình lập quy hoạch theo quy định của Luật Quy hoạch. Về cơ bản, nội dung Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã bám sát quy định của Luật Quy hoạch, Nghị định số 37/2019/NĐ-CP ngày 7/5/2019 của Chính phủ và phù hợp với Nhiệm vụ lập quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Chính phủ phê duyệt tại Nghị quyết số 143/NQ-CP ngày 04/10/2020.

Ý kiến của các thành viên, ủy viên Hội đồng thẩm định cơ bản nhất trí với những nội dung quan trọng của Báo cáo về các quan điểm, mục tiêu phát triển, nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm trong thời kỳ quy hoạch; các định hướng lớn về bố trí không gian phát triển các ngành, lĩnh vực quan trọng; các vùng động lực, hành lang kinh tế..., cũng như quan điểm, tư tưởng chủ yếu của Quy hoạch tổng thể quốc gia là phát triển có trọng tâm, trọng điểm.

Trong đó, cần tập trung phát triển vùng động lực tăng trưởng và cực tăng trưởng; định hình và sắp xếp thứ tự ưu tiên các hành lang kinh tế và vành đai công nghiệp, đô thị chính; các đột phá phát triển hạ tầng…

Tìm ra tiềm năng, cơ hội, lợi thế và hóa giải những mâu thuẫn, tồn tại, thách thức

Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính cảm ơn các chuyên gia, nhà khoa học, thành viên Hội đồng dành thời gian, công sức, trí tuệ đóng góp cho dự thảo Quy hoạch. Nhiều ý kiến tâm huyết, sát thực tế. 

Về định hướng, Thủ tướng nhấn mạnh: "Cần làm rõ hơn quy hoạch này khác với chiến lược, kế hoạch là gì? Cần làm rõ quy hoạch khác với chiến lược 10 năm và kế hoạch 5 năm như thế nào". Để từ đó đánh giá tác động của quy hoạch, "theo đó, nếu thực hiện được quy hoạch thì đất nước sẽ như thế nào, không thực hiện được thì như thế nào". 

Muốn vậy, quy hoạch phải có tư duy đổi mới, tầm nhìn chiến lược; phải bám sát vào chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, bảo đảm khả thi, hiệu quả, dễ làm, dễ kiểm tra. Quy hoạch bám sát vào Cương lĩnh thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, Hiến pháp, các nghị quyết, nhất là Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; pháp luật có liên quan, nhất là những tư tưởng, mục tiêu, chỉ đạo lớn.

Việc xây dựng quy hoạch phải bám sát Luật Quy hoạch; bám sát nhiệm vụ quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Bản quy hoạch này khai thác tối đa tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh để chúng ta đi lên từ nội lực, từ nguồn lực bên trong, tranh thủ nguồn lực từ bên ngoài.

"Phải hóa giải được những vấn đề mâu thuẫn, thách thức, tồn tại, yếu kém nội tại của nền kinh tế tích lũy lại từ nhiều năm nay, như nguồn nhân lực, hạ tầng, kết nối vùng, vấn đề chênh lệch giàu nghèo,...", Thủ tướng lưu ý.

Theo Thủ tướng, quy hoạch vừa bám sát những vấn đề mới, đánh giá quy hoạch sát tình hình, xuất phát từ thực tiễn, tôn trọng thực tiễn khách quan, lấy thực tiễn làm thước đo; xây dựng quy hoạch dựa trên từ những số liệu cụ thể.

Về xác định không gian phát triển theo vùng lãnh thổ, Thủ tướng cho rằng, đây là nhiệm vụ đã được nghiên cứu, triển khai từ lâu, việc xây dựng Quy hoạch cần có kế thừa, ổn định, đổi mới và phát triển về nội dung này.

Về xác định các ngành mũi nhọn sát thực tiễn, nông nghiệp vẫn là trụ đỡ quan trọng của nền kinh tế; bên cạnh đó, phát triển công nghiệp, dịch vụ. Thủ tướng lưu ý về các ngành công nghiệp năng lượng tái tạo, phát triển dịch vụ logistics, ngân hàng, thương mại điện tử; phát triển công nghiệp văn hóa, giải trí…

Do đó, bản quy hoạch phải thể hiện được các vấn đề này và lưu ý vấn đề chuyển đổi cơ cấu, xác định thứ tự ưu tiên phát triển. Quy hoạch chú ý đến các xu thế hiện nay như phát triển xanh, kinh tế số, kinh tế phi carbon, kinh tế tuần hoàn, kinh tế đêm; phát triển không gian văn hóa gắn với du lịch.

Quy hoạch cần thể hiện các quan điểm phát triển nhanh nhưng bền vững, phát triển hài hòa giữa kinh tế, văn hóa với môi trường, đặt văn hóa ngang tầm với chính trị, kinh tế, môi trường; không hy sinh công bằng, tiến bộ xã hội, môi trường để chạy theo tăng trưởng đơn thuần; mở rộng không gian phát triển ra đại dương, bầu trời và lòng đất; xử lý vấn đề di dân, gắn với phát triển dân số hài hòa, hợp lý.

Về nguồn lực, Thủ tướng đề nghị cập nhật cách thức huy động nguồn lực thực hiện quy hoạch, gồm nguồn lực Nhà nước, nhân dân, doanh nghiệp, vay vốn nước ngoài, hợp tác công tác. Trong đó, Thủ tướng nhấn mạnh về nguồn nhân lực, tài lực, đặc biệt chú ý nguồn lực con người, xuyên suốt lấy con người là trung tâm, chủ thể, mục tiêu, động lực cho sự phát triển, phát huy tối đa năng lực, trí tuệ, phẩm chất của người Việt Nam.

Thủ tướng yêu cầu các cơ quan nghiên cứu, tiếp thu các ý kiến tại hội nghị, tiếp tục hoàn thiện các hồ sơ, văn bản liên quan, triển khai các thủ tục theo quy định để xin ý kiến Bộ Chính trị, trình Chính phủ trước khi trình Quốc hội thông qua.

Xuân Tùng/TTXVN