Phát hiện mới về 'sàn diễn' gắn với Shakespeare

Những tấm sàn gỗ sồi, có niên đại từ thế kỷ 15, vừa được phát hiện trong quá trình cải tạo Hội trường St. George tại Anh. Và nhiều người cho rằng đây chính là sàn diễn mà thiên tài sân khấu này từng bước lên.

Vậy, sàn gỗ - nơi William Shakespeare có thể đã biểu diễn - quan trọng đến thế nào?

Lịch sử lâu đời

Trong giai đoạn đầu của dự án cải tạo Hội trường St. George ở King's Lynn (Anh) cách London hơn 100 dặm về phía Đông Bắc, các chuyên gia đã phát hiện những tấm ván gỗ nằm dưới lớp sàn của hội trường, có niên đại vào đầu thế kỷ 15. "Chúng tôi tìm được những tấm sàn mà Shakespeare thật sự từng đứng biểu diễn. Điều này vô cùng ấn tượng và khá choáng ngợp" - theo Giám đốc sáng tạo Hội trường St. George, Tim FitzHigham.

Shakespeare là cái tên lừng danh toàn cầu. Ông vươn lên từ tầng lớp lao động để trở thành một trong những nhà soạn kịch được kính trọng nhất suốt 400 năm qua. Các vở kịch nổi tiếng của ông, như Hamlet, Macbeth và Romeo and Juliet, tất cả đều đi sâu vào nhân cách con người, được nghiên cứu rộng khắp và thường xuyên được biểu diễn khắp thế giới ngày nay. Ông qua đời vào tháng 4/1616.

Hội trường St. George cũng có lịch sử lâu đời. Đây từng là nơi hội họp tôn giáo vào đầu thế kỷ 15. Sau đó, nó trở thành địa điểm tổ chức diễn kịch. Là nhà hát lâu xưa cũ nhất nước Anh, buổi biểu diễn sân khấu đầu tiên được ghi nhận tại đây là vào năm 1445, theo National Trust, một tổ chức bảo tồn di sản ở vương quốc Anh. Tới năm 1585, những đoàn kịch của nữ hoàng thường biểu diễn ở đây.

Sau đó, tòa nhà này từng trở nên vô chủ và có nguy cơ bị phá bỏ trước khi được một chủ đất địa phương mua lại vào năm 1945 và biến thành trung tâm nghệ thuật. Nó được giao cho tổ chức National Trust vào năm 1951 và giờ được cho thuê và quản lý bởi hội đồng quận Tây Norfolk và King's Lynn.

Tuy nhiên, địa điểm này - nơi cũng có phòng trưng bày nghệ thuật và không gian giảng dạy - đã không được sử dụng trong những năm gần đây và có tương lai khá mù mờ kể từ năm 2016. Hiện, hội trường nhận được tài trợ từ chính phủ để trùng tu và công việc khảo cổ đã được tiến hành trong 2 tháng qua.

Nhưng điều khiến St. George đặc biệt quan trọng lạ là việc đây là nhà hát duy nhất còn sót lại được biết tới là nơi Shakespeare trực tiếp biểu diễn. Nghiên cứu học thuật cho thấy Shakespeare đã đi lưu diễn với đoàn Bá tước của Pembroke's Men tại hội trường vào năm 1593, khi các rạp hát ở London phải đóng cửa vì dịch bệnh. Robert Armin, một trong những diễn viên kịch chính của Shakespeare, người được cho là có ảnh hưởng tới nhà viết kịch, là dân King's Lynn và sống gần rạp hát.

Ông FitzHigham cho biết hội trường có sổ sách chứng minh rằng đoàn Bá tước của Pembroke' Men từng trả tiền để biểu diễn ở đây. Nhà khảo cổ học cấp cao, chuyên gia về các tòa nhà thời trung cổ, Jonathan Clark, cũng đã được thuê để nghiên cứu hội trường và sàn diễn.

Quan trọng hay không?

Tầng gốc vừa được tìm thấy nằm bên dưới một tầng xây dựng hồi thập niên 1950 và một tầng nữa từ khoảng thế kỷ 18 - 19. Dù đã tồn tại rất lâu, một số tấm sàn gỗ nguyên bản vẫn giữ được chất lượng tốt đáng kinh ngạc. Những tấm này được cho là được các thợ đóng tàu làm và mất khoảng 1 năm để tạo ra.

Theo ông FitzHigham, bằng cách nghiên cứu các vòng sinh trưởng của gỗ, tiến sĩ Clark có thể xác định rằng sàn gỗ này có niên đại từ năm 1417 tới 1430. Tiến sĩ Clark sau đó đã khảo sát tòa nhà và phát hiện những chiếc chốt - rộng bằng khoảng nút chai rượu nhưng dài hơn - để giữ các thanh xà, thay vì dùng đinh đóng.

Sử dụng những manh mối đó, kết hợp với phương pháp phân tích xây dựng và các yếu tố khác, tiến sĩ Clark "xác nhận rằng tấm sàn mà chúng tôi tìm thấy bên dưới tất cả các lớp sàn khác, đã được xây dựng nhiều thế kỷ trước, là sàn gốc ban đầu" - ông FitzHigham nói. "Đó có thể là tấm sàn mà William Shakespeare biểu diễn trong giai đoạn 1592 - 93" - ông nói thêm.

"Thật bất ngờ khi có rất nhiều tầng ban đầu còn sót lại. Thông thường có thể còn dầm nhưng sàn thì thường sẽ bị thay thế" - ông FitzHigham hào hứng - "Nếu đúng, những tấm ván này được cho là sân khấu duy nhất còn tồn tại từ thời Shakespeare". Và tất nhiên, có thể là bề mặt duy nhất Shakespeare từng đứng trên đó biểu diễn.

Vì phát hiện quan trọng này, hiện tại kế hoạch cải tạo hội trường đang tạm hoãn cho tới khi các quan chức có được những câu trả lời, bao gồm "làm thế nào tốt nhất với ván sàn tuyệt diệu này?" để "có thể chia sẻ nó an toàn với mọi người, giữ cho nó thành điều đặc biệt với cả thế giới trong 600 năm tiếp".

"Các chuyên gia tự tin nói rằng những tấm vàn sàn này từng được Shakespeare giẫm lên" - theo ông FitzHigham - "Nó khiến tòa nhà này trở nên quan trọng cả trong nước lẫn quốc tế".

Bất chấp sự mê mẩn của nhiều người, một số chuyên gia vẫn tỏ ra hoài nghi, bao gồm Siobhan Keenan, một giáo sư về Shakespeare và văn học Phục hưng tại Đại học De Montfort ở Leicester, Anh. "Trong trường hợp của Shakespeare, chúng tôi thật sự không biết ông diễn với ai trước năm 1594" - bà nói, lưu ý rằng có một số giả thuyết khác nhau vẫn tồn tại.

Điều chắc chắn là có một nhóm nghệ sĩ tên gọi Bá tước của Pembroke's Men từng biểu diễn ở Hội trường St. George và nhóm đó từng biểu diễn một số vở kịch của Shakespeare, theo giáo sư này. Nhưng liệu nhà soạn kịch có ở trong nhóm khi đó không thì theo bà là mới chỉ "suy đoán".

Tương tự, Michael Dobson, giám đốc Viện Shakespeare ở Stratford-upon-Avon, Anh, cho biết khám phá này khó có thể thay đổi những gì đã biết về Shakespeare. "Tôi không biết chuyện này có quan trọng ghê gớm không trừ phi bạn là người theo chủ nghĩa sùng bái - những người thật sự nghĩ rằng một mảnh gỗ có lẽ chân Shakespeare từng chạm vào sẽ tạo ra sự khác biệt lớn lao đối với sự hiểu biết của bạn về các vở kịch. Tôi khá nghi ngờ điều này" - ông nói.

Ông Dobson cũng lưu ý rằng có nhiều công trình kiến trúc khác - và, có lẽ, quan trọng hơn - gắn liền với Shakespeare đang mở cửa cho khách tham quan, bao gồm nơi ông sinh ra ở Stratford-upon-Avon và phòng học cũ của soạn giả này, nơi ông đã viết những tác phẩm đầu tiên. Sàn gỗ ở Hội trường St. George, "không phải là thứ lâu đời nhất gắn liền với Shakespeare", theo ông Dobson, "nhưng thật ngạc nhiên là vẫn còn nhiều đống lộn xộn từ thế kỷ 16 nằm rải rác ở Anh".

Còn FitzHigham, bản thân là một diễn viên, nói ngược lại. Từ lâu, ông tự hỏi liệu có thể "đứng trên lịch sử" không, và giờ ông không thể hào hứng hơn khi giấc mơ thành hiện thực. "Tôi đã chạm vào tấm sàn và có thể nói rằng có gì đó thật sự kỳ diệu ở đây. Nghĩ rằng William Shakespeare từng bước qua cửa và biểu diễn trên sân khấu này thật là phát hiện đáng kinh ngạc. Chúng tôi không thể tin nổi".