Người dân Australia háo hức chờ đón nhật thực

Hàng nghìn người đang đổ xô đến thị trấn nhỏ bé, hẻo lánh Exmouth ở Tây Australia trong tháng 4 này với hy vọng được đón nhật thực. 

Đây sẽ là nơi duy nhất ở Australia chứng kiến nhật thực toàn phần vào ngày 20/4 tới. Sự kiện này là một phần của hiện tượng nhật thực lai hiếm gặp, xảy ra dọc theo một vệt hẹp kéo dài từ gần Nam Cực đến Quần đảo Marshall ở Thái Bình Dương.

Thị trấn Exmouth nằm ngay dưới bóng tối do Mặt Trăng tạo ra, do có vị trí thẳng hàng với Mặt Trời. Trong thời gian được gọi là nhật thực toàn phần này, Mặt Trời sẽ bị che khuất hoàn toàn trong 58 giây trước khi xuất hiện trở lại. Giáo sư Jonti Horner - nhà thiên văn học của Đại học Nam Queensland - cho rằng đây là một nhật thực khá ngắn. 

Trong khi đó, các khu vực còn lại của Australia sẽ trải qua nhật thực một phần, nghĩa là Mặt Trời không bị che khuất hoàn toàn. Việc Mặt Trời bị che phủ bao nhiêu và người dân có nhận thấy điều đó hay không sẽ phụ thuộc vào nơi họ sống.

Theo Giáo sư Horner, có thể Mặt Trăng sẽ che phủ Mặt Trời ở các mức độ khác nhau, từ 80-95% ở phía Bắc và phía Tây, và xuống dưới 5% ở Tasmania. Ở Darwin, người dân sẽ thấy nhật thực 80%, vì vậy đến giữa nhật thực, họ sẽ thấy Mặt Trời lưỡi liềm. Tương tự, ở Perth, tỷ lệ này sẽ là khoảng 70% và hình lưỡi liềm trên bầu trời sẽ khá rõ. Trong khi đó, nhật thực sẽ không rõ lắm ở các bang New South Wales, Victoria, Lãnh thổ Thủ đô Australia, Tasmania và phần Đông Nam của Queensland.

Trang mạng abc.net.au của Australia dẫn nghiên cứu của các nhà khoa học dự báo nhật thực toàn phần sẽ diễn ra vào ngày 22/7/2028, cắt một đường từ thị trấn Kimberley qua thành phố Sydney. Ngoài ra cũng sẽ có nhật thực toàn phần ở Đông Nam Australia vào ngày 25/11/2030; nhật thực hình khuyên đi qua bang Tasmania vào ngày 9/3/2035 và nhật thực toàn phần chạy qua trung tâm Australia vào ngày 13/7/2037.

Nhật thực xảy ra khi Mặt Trăng đi qua giữa Trái Đất và Mặt Trời, che khuất tất cả hoặc một phần ánh sáng từ Mặt Trời. Mỗi năm sẽ xuất hiện từ 2-5 lần nhật thực, mỗi lần lại đổ bóng lên các phần khác nhau của Trái Đất. Những sự kiện ngoạn mục này xảy ra trong giai đoạn trăng non, nhưng chúng không xảy ra hàng tháng vì quỹ đạo của Mặt Trăng không phải là một hình tròn hoàn hảo và bị nghiêng nên không phải lúc nào nó cũng thẳng hàng. 

 Có 3 loại nhật thực chính là nhật thực toàn phần, nhật thực một phần và nhật thực hình khuyên. Nhật thực toàn phần xảy ra khi Mặt Trời, Mặt Trăng và Trái Đất thẳng hàng hoàn toàn và Mặt Trăng dường như hoàn toàn che khuất Mặt Trời. Nhật thực một phần là một phần của nhật thực toàn phần - xuất hiện trước và sau nhật thực toàn phần ở những nơi nằm trên đường trung tâm - hoặc trong toàn bộ thời gian ở những khu vực không nằm dưới bóng râm. Chúng cũng có thể xảy ra độc lập với nhật thực toàn phần khi quỹ đạo của Mặt Trời, Mặt Trăng và Trái Đất không khớp với nhau một cách hoàn hảo.

Nhật thực hình khuyên tương tự như nhật thực toàn phần, nhưng Mặt Trăng không che khuất hoàn toàn Mặt Trời nên một vòng vàng xuất hiện xung quanh hình bóng tối. Điều này xảy ra khi Mặt Trăng ở xa chúng ta hơn một chút, vì vậy vùng tối không đến được Trái Đất. Thay vào đó, phần phía trước của bóng tối, được gọi là antumbra, di chuyển dọc theo đường đi của nhật thực.

Nhật thực lai xảy ra khi Mặt Trăng ở một khoảng cách chính xác mà bóng của nó bị ảnh hưởng bởi độ cong của Trái Đất. Nhật thực lai là sự kết hợp của nhật thực toàn phần và nhật thực hình khuyên. Nhật thực lai chỉ chiếm khoảng 3% trong tất cả các lần nhật thực. Hiện tượng nhật thực lai diễn ra gần đây nhất diễn ra ngày 3/11/2013. Các nhà khoa học dự đoán lần nhật thực lai tiếp theo sẽ diễn ra vào ngày 14/11/2031.