Những bài viết về việc sử dụng từ ngữ trong dân gian, trong đời sống hàng ngày, trên các phương tiện truyền thông sao cho đúng, qua đó góp phần giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt, đồng thời mang đến những thông tin lành mạnh, tích cực, nhân văn cho công chúng và xã hội.
"Lại mặt to hơn lễ cưới", "Lại mặt hơn lễ cưới", "Lại mặt (to) hơn ăn cưới", "Lại mặt to hơn đám cưới"… là những biến thể khác nhau của một thành ngữ đang được dùng khá phổ biến trong giao tiếp tiếng Việt hiện nay.
"Xin lỗi, đấy có phải là số máy của chú X. không ạ? Chào chú! Cháu đang gọi cho chú từ trường quay "Ai là triệu phú" của VTV3. Người chơi hiện nay là bạn Y. - cháu của chú. Bạn Y. đang gặp một câu hỏi cần người trợ giúp. Chú sẵn sàng trợ giúp chứ ạ?".
"Thâm Đông thì mưa, thâm dưa thì khú, thâm nhũ thì chửa", đó là nguyên văn câu tục ngữ đã được Vũ Ngọc Phan sưu tầm, thống kê trong cuốn "Tục ngữ, ca dao, dân ca Việt Nam" (NXB Khoa học xã hội, 1978), trang 222.
Để bắt đầu vấn đề ngôn ngữ cần bàn dưới đây, tôi xin dẫn một đoạn thơ trong bài thơ "Tiểu đội xe không kính" của nhà thơ Phạm Tiến Duật: "Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng/ Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim/ Thấy sao trời và đột ngột cánh chim/ Như sa, như ùa vào buồng lái".
"Nu na nu nống/ Cái bống nằm trong/ Con ong nằm ngoài/ Củ khoai chấm mật/ Bụt ngồi Bụt khóc/ Con cóc nhảy ra/ Con gà ú ụ/ Nhà mụ thổi xôi/ Nhà tôi nấu chè/ Tay xòe chân rụt".
Trong giờ học văn, có một học sinh hỏi cô giáo, đề nghị cô phân tích cấu trúc câu và giải thích cho em hiểu rõ một câu thơ em đọc trong "Truyện Kiều": "Đoạn trường lúc ấy nghĩ mà buồn tênh".
Dạng đầy đủ của câu tục ngữ này là "Giàu đắc trung đắc hiếu, khó mất thủy mất chung". Đây là một bài học dân gian về cách ứng xử thường thấy trong mối quan hệ của người đời, liên quan tới tiền bạc, vật chất.
Cách đây 50 năm, tôi biết được World Cup lần thứ 10 năm 1974 tổ chức tại Tây Đức qua một bài tường thuật ngắn trên báo. (Hồi đó, Việt Nam đang trong thời kỳ khó khăn, điều kiện thông tin hạn chế, nên báo chí ta đưa tin thể thao rất chậm và đơn giản).
Nhà Trắng = Washington = Mỹ? Sao lại có một đẳng thức lạ lùng thế nhỉ? Chỉ liếc qua thì ta đã nhận ra đây là 3 cái tên khác nhau, 3 địa danh có sở chỉ (reference, còn gọi là quy chiếu, tức đối tượng mà từ biểu thị) khác nhau.