Chào tuần mới: Giã từ "Hàm cá mập"

10/03/2025 04:06 GMT+7 | Văn hoá

Phá bỏ tòa nhà Hàm cá mập để tăng giá trị cho không gian và cảnh quan khu vực Hồ Gươm - đó là câu chuyện đang liên tục được nhắc tới trong dòng thời sự chủ lưu tuần qua.

Vắn tắt, theo thông báo từ UBND Hà Nội, đề xuất này gắn với phương án quy hoạch, tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan khu vực quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục và vừa được lãnh đạo thành phố tán thành.

Như thế, hơn 30 năm sau khi xuất hiện, một trong những công trình gây tranh cãi nhất của Hà Nội có thể sẽ không còn tồn tại trong thời gian gần.

Nói "gây tranh cãi" không sai - khi bản thân cái tên "Hàm cá mập" được đặt ra một cách đầy ẩn ý đã đủ để chúng ta hình dung về tính chất của tòa nhà này. Rộng chừng 300m2, cao 6 tầng, thiết kế có phần thô kệch và sử dụng những khối bê tông lớn của nó luôn bị cho là "nuốt chửng" một phần không gian ở phía Bắc Hồ Gươm, đồng thời phá vỡ tính đối xứng, hài hòa về kiến trúc của cả một quần thể.

Chào tuần mới: Giã từ "Hàm cá mập" - Ảnh 1.

Tòa trung tâm thương mại số 7 Đinh Tiên Hoàng (hay được gọi là tòa nhà “Hàm cá mập”) nằm sát khu phố cổ và quảng trường Đông Kinh-Nghĩa Thục, quận Hoàn Kiếm. Ảnh: Nguyễn Hoa/TTXVN phát

Và như những gì vẫn từng kể lại, sự xuất hiện của tòa nhà này tại Hà Nội đầu thập niên 1990 cũng là một "tai nạn" theo nhiều nghĩa. Một phần, đó là "tai nạn" về thiết kế - khi phía đầu tư tự ý thay đổi kiến trúc nguyên gốc của tòa nhà (được cho là không đến nỗi thô kệch như vốn có). Phần khác, đó cũng là câu chuyện của những hạn chế về kinh nghiệm quản lý đô thị và kiến trúc tại một không gian nhạy cảm như Hồ Gươm trong quá khứ.

Trong hơn 30 năm tồn tại, đã có khá nhiều những đề xuất từ giới chuyên môn về giải pháp giảm bớt sự thô kệch của "Hàm cá mập" như phủ xanh công trình bằng hệ thống dây leo, không sử dụng hệ ốp kính đen (đã được thay) - và tất nhiên, lý tưởng nhất là đập bỏ hẳn công trình này.

Để rồi bây giờ, về cơ bản, ý tưởng mà các cơ quan chức năng đưa ra đã đáp ứng được điều này: Tòa nhà sẽ được đập bỏ và kết nối cùng quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục thành một không gian công cộng lớn. Các công trình, tiện ích dịch vụ nếu có sẽ được bố trí ngầm dưới quần thể này, nghĩa là không ảnh hưởng tới cảnh quan lẫn "chiếm dụng" diện tích quanh Hồ Gươm.

***

Như thế, ở một chừng mực, sự xuất hiện của tòa nhà "Hàm cá mập" là một cột mốc, gắn với giai đoạn chúng ta bắt đầu mở cửa hội nhập, xây dựng những tổ hợp thương mại - dịch vụ lớn trong sự non nớt, thiếu kinh nghiệm của mình.

Để rồi bây giờ, ý tưởng "hô biến" công trình ấy cũng là một cột mốc mới, khi Hà Nội có thêm nguồn lực để chỉnh trang đô thị, đồng thời áp dụng những tư duy mới về quy hoạch khi phát triển không gian ngầm tại một khu vực cần bảo tồn cảnh quan.

Có nghĩa, sự xuất hiện của "Hàm cá mập" gần như là… một tất yếu, và việc nó được đập bỏ cũng là một tất yếu, trong dòng chảy phát triển của đô thị cũng như của tư duy quản lý.

Cũng đã có những ý kiến, không hẳn là tiếc nuối, nhưng bâng khuâng khi công trình này sắp bị đập bỏ - khi mà theo thời gian, bản thân nó lại trở nên quen thuộc và gắn bó với ký ức của những người sống tại Hà Nội.

Nhưng, bỏ qua vấn đề xấu/đẹp hay quen thuộc/lạ mắt, cần khẳng định: Việc thay thế những công trình mang tính thương mại bằng những không gian mở dành cho cộng đồng ở một vị trí đặc biệt như Hồ Gươm luôn là động thái tuyệt đối tích cực ở bất kì đô thị nào.

Hà Nội xác định khu vực cải tạo Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục, phá bỏ tòa nhà Hàm cá mập

Trí Uẩn

Tags:
Cùng chuyên mục
Xem theo ngày
Đọc thêm