Căn bệnh tâm thần nguy hiểm gặp ở người trẻ: Chuyên gia chỉ cách phát hiện sớm phòng hậu hoạ

Đa phần các trường hợp mắc tâm thân phân liệt sẽ luôn khẳng định mình không có bệnh. Họ thường được đưa đến khám bằng cách cưỡng chế.

Luôn nghĩ mình khoẻ mạnh, không có bệnh

Bệnh nhân nam N.V.H (32 tuổi) được gia đình cho tới Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia (Bệnh viện Bạch Mai) khám do luôn cho rằng mọi người muốn hại mình.

Theo người nhà, H vốn khỏe mạnh, không có bất kỳ sang chấn nào khi còn nhỏ. Bệnh nhân H được nhận xét hiền lành, hướng nội, ít bạn bè và trong gia đình không ai có bệnh lý tâm thần mạn tính.

Cách đây 2 năm, H chậm chạp hơn, ít nói, hay mệt hơn, ngại giao tiếp hơn ngay cả với anh em họ hàng, thường tránh các buổi liên hoan tụ tập. Lúc đầu, người nhà bệnh nhân nghĩ anh bị trầm cảm, muốn đưa anh đi khám, tuy nhiên H không chịu. Bệnh nhân nói rằng mình khỏe, không muốn đi khám. Anh H ở nhà vẫn làm việc nhà, dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ.

Khoảng 2 tháng gần đây, anh H bắt đầu thường xuyên mệt mỏi hơn, ít hoạt động, ít chủ động giao tiếp hơn so với thời gian trước. Sau đó, anh H nghỉ làm, ở nhà sinh hoạt trong phòng 1 mình, hầu như không tiếp xúc với bạn bè đồng nghiệp hay người nhà, ăn uống thất thường không theo giờ giấc. Kèm theo đó, bệnh nhân thỉnh thoảng cáu gắt không hợp lý, có lúc lại lẩm bẩm 1 mình không rõ nội dung. Buổi đêm bệnh nhân thường trằn trọc, ngủ ít. Tình trạng ngày càng tăng dần, khi người nhà quan tâm mình, anh H cho rằng người nhà đang theo dõi, giám sát mình, thậm chí âm mưu hại mình.

Người nhà cho biết thêm, bệnh nhân thường lẩm bẩm một mình như đang nói chuyện với ai đó, có lúc sợ sệt, có lúc giận dữ phản ứng, chửi bới, đập phá đồ đạc trong nhà. Chính vì vậy, người nhà cưỡng chế đưa bệnh nhân vào Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia khám và được chẩn đoán Tâm thần phân liệt.

BSCKII Vương Đình Thủy, phòng Rối loạn loạn thần và y học tự sát, Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia, Bệnh viên Bạch Mai, cho biết bệnh nhân H được điều trị kéo dài 25 ngày, đáp ứng điều trị. Sau đó được cho ra viện, tiếp tục điều trị ngoại trú duy trì thuốc, tái khám sau 1 tháng, 2 tháng,… và điều chỉnh liều.

Khoảng 4 tháng sau khi về nhà bệnh nhân dừng tái khám, tự ý dừng thuốc vì cho rằng mình đã khỏi bệnh. Trước khi tái nhập viện, anh H xuất hiện các biểu hiện tương tự như đợt trước và mức độ tăng hơn. Hiện bệnh nhân vẫn tiếp tục được điều trị tại Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia.

Theo bác sĩ Thủy, bệnh nhân tâm thần phân liệt không điều trị sẽ để lại những hậu quả khó lường. Bệnh nhân tâm phân liệt trong cơn hoang tưởng, ảo giác có thể tổn hại, tấn công người xung quanh và gây tổn thương cho chính mình.

Tâm thần phân liệt dễ tái phát

BSCKII Ngô Văn Tuất, Trưởng phòng rối loạn loạn thần và y học tự sát, Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia, cho hay tâm thần phân liệt là bệnh loạn thần nặng. Bệnh tiến triển từ từ, có khuynh hướng mạn tính, tiên lượng nặng hơn so với các bệnh lý rối loạn tâm thần khác.

Bệnh tâm thần phân liệt có nhiều căn nguyên giải phẫu não, sinh hoá não, di truyền, tâm lý xã hội, gen…

Người bệnh mắc tâm thần phân liệt sẽ có các triệu chứng điển hình như: tách dần khỏi cuộc sống bên ngoài, thu dần vào thế giới bên trong, tình cảm khô lạnh, học tập làm việc sút kém, hành vi, ý nghĩ kỳ dị khó hiểu.

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới, trên thế giới có khoảng 24 triệu người mắc tâm thần phân liệt. Tỷ lệ dân số mắc bệnh này tại Việt Nam là 0,3-0,5%. Bệnh thường khởi phát thường xuyên nhất vào cuối tuổi vị thành niên và những năm 20 tuổi. Xu hướng xảy ra sớm hơn ở nam giới so với nữ giới. Bệnh làm tăng nguy cơ tử vong sớm cao gấp 2 đến 3 lần so với dân số chung.

Bác sĩ Tuất cho hay, tâm thần phân liệt có nguy cơ tái phát cao, dao động từ 50 đến 92% trên toàn cầu. Tỷ lệ tái phát ở bệnh nhân Tâm thần phân liệt sau đợt loạn thần đầu tiên trong 5 năm đầu tới 80%. Bệnh nhân có thể có 1 hoặc nhiều lần tái phát.

Nguyên nhân bệnh tái phát thường liên quan tới không tuân thủ thuốc điều trị, dùng thuốc hoặc chất kích thích, sang chấn tâm lý…

Cũng theo bác sĩ Tuất, người mắc tâm thần phân liệt xảy ra tái phát hậu quả thường rất nặng nề. Mỗi lần tái phát gây tổn thương chất trắng và chất xám khiến cho teo não tiến triển. Hầu hết các bệnh nhân có nhiều lần tái phát do có khó khăn trong việc làm, kết hôn, sinh con, sống một cách độc lập.

Bác sĩ Tuất cho hay đã từng điều trị cho bệnh nhân gần 50 tuổi mắc tâm thần phân liệt. Bệnh nhân duy trì uống thuốc, tái khám nên vẫn đi làm và rất thành đạt. Nếu trường hợp này không được điều trị sẽ để lại những hậu quả rất nặng nề.

Chuyên gia khuyến cáo, bệnh có đặc trưng tiến triển các đợt loạn thần tái phát. Vì vậy, người mắc tâm thần phân liệt cần phải tuân thủ điều trị để tránh hậu quả khi bệnh tái phát.