Brazil không thể thắng Argentina nhờ một ngôi sao

Argentina không phải là đội bóng bất khả chiến bại. Họ đã thua 3 trận ở vòng loại này rồi, nhưng Brazil cũng không thể giành chiến thắng trước họ trong suốt 6 năm qua. Điều gì khiến đội bóng HLV Dorival chịu lép vế đối thủ suốt thời gian này?

Có một sự khác biệt rõ ràng và đã trở thành vòng lặp khiến Selecao phải vật lộn trong nhiều năm và chịu nhún nhường trước Argentina trong cả một nửa thập kỉ qua. Đó là triết lý bóng đá giữa hai đội bóng hoàn toàn đối lập. Nếu như Albiceleste được vận hành như một tập thể đúng nghĩa, thì Selecao luôn cố gắng xây dựng lối chơi dựa trên một thủ lĩnh tinh thần.

Thủ lĩnh hay không thủ lĩnh

Lionel Messi là biểu tượng, nhạc trưởng hoặc thủ lĩnh không thể tranh cãi của Argentina. Nhưng anh không hoàn toàn cô đơn trong việc mang về chiến thắng cho Albiceleste.

Điều trái ngược so với những gì đang diễn ra tại Brazil. World Cup 2014 là biểu hiện rõ nhất cho những sự khác biệt giữa hai nền bóng đá vĩ đại này, khi cả Messi và Neymar đều được đặt vào vị trí trung tâm của Argentina và Brazil. Tuy nhiên, chi tiết tạo ra sự đối lập chính là việc đội bóng áo vàng xanh đã phụ thuộc hoàn toàn vào ngôi sao mới nổi của đất nước, một ngôi sao mà họ đã phải chờ đợi rất nhiều năm sau thế hệ của Ronaldo, Rivaldo hoặc Ronaldinho mới có được, để dẫn dắt đội nhà giành chức vô địch World Cup năm đó.

Sự phụ thuộc quá mức về tinh thần đã làm suy yếu tính chiến đấu của cả tập thể, nó được dẫn chứng bằng sự sụp đổ trước Đức ở Belo Horizonte, sau khi Neymar bị chấn thương ở trận thắng Colombia. Ngược lại, dù Messi được đặt vào vị trí trung tâm của Argentina năm đó, nhưng trọng tâm lối chơi của Argentina lại nằm ở vị trí của Javier Mascherano và hệ thống phòng ngự chặt chẽ. Số 10 đã tỏa sáng từ vòng bảng cho đến tứ kết, nhưng Argentina đi vào chung kết phần lớn nhờ các cầu thủ phòng ngự.

Điều này tiếp tục lặp lại kể từ đó. Hàng loạt các HLV như Sampaoli hay Eduardo Bauza đã thất bại khi xây dựng lối chơi xoay quanh Messi, mà không chú trọng đến hệ thống phòng ngự của đội bóng. Sự thay đổi chỉ bắt đầu khi Lionel Scaloni đi theo phong cách của Alejandro Sabella, với Messi là nhạc trưởng, nhưng lối chơi của Argentina vận hành dựa trên sự đoàn kết, thống nhất của cả tập thể, bắt đầu từ vị trí thấp nhất trên sân: Emiliano Martinez.

Trong khi đó, Brazil tiếp tục coi Neymar là người hùng duy nhất có khả năng thay đổi số phận của đội bóng và Selecao vẫn thất bại liên tục từ năm này qua năm khác, giải đấu này sang giải đấu khác.

Những thống kê không mấy khả quan đối với Brazil, vì họ đã trở nên lệ thuộc vào cầu thủ mới hồi hương từ Saudi Arabia. Kể từ khi ra mắt vào năm 2010, Brazil đã chơi 64 trận mà không có số 10, chỉ đạt tỉ lệ chiến thắng là 54,7%. Với Neymar trên sân, tỉ lệ này tăng lên gần 72%, trong khi tỉ lệ thua giảm xuống còn 9,4%.

Nhưng sự thật là sự phụ thuộc phần lớn ở tâm lý hơn là những biểu hiện bề ngoài của nó về kết quả thi đấu, đã khiến Brazil không phải là tập thể chiến thắng hoặc có khả năng cạnh tranh danh hiệu.

Duy trì chính sách ngôi sao?

Bất chấp nhiều năm bị chỉ trích về "sự phụ thuộc vào Neymar", và những hệ quả về lối chơi và sự phát triển chung, đội bóng xứ sở Samba dường như vẫn theo đuổi phong cách dựa trên ngôi sao của mình.

Khi Neymar không thể ra sân vì chấn thương, Selecao đặt niềm tin vào Vinicius và hy vọng ngôi sao của Real sẽ trở thành đầu tàu mới của đội bóng. Nhưng số 7 không phải là cầu thủ chịu được áp lực lớn như vậy, cũng như không sẵn sàng trở thành một thủ lĩnh ở trên sân, bởi tính cách hung hăng và nguy cơ mất kiểm soát tâm lý thường trực.

Lúc này, Dorival vẫn đang đối mặt với những vấn đề lớn về lối chơi và phong cách bóng đá. Một mặt ông vẫn trông cậy vào sự tỏa sáng của những ngôi sao và tiềm năng ghi bàn của bộ ba Vinicius, Rodrygo và Raphinha. Nhưng cùng lúc đó, không tạo ra được hệ thống tối ưu để phát triển cả tập thể. Việc loay hoay chọn lựa giữa việc nhấn mạnh lối chơi vào các ngôi sao hay vận hành Brazil như một khối thống nhất từ dưới lên, liên tục thay đổi hệ thống chiến thuật và cố gắng tối ưu hóa sức mạnh trên hàng công, khiến Selecao thường rơi vào sự đứt gãy về cấu trúc.

Chắc chắn, đó không phải là cách để thầy trò Dorival đánh bại Argentina, đội đã vô địch Copa America 2024 mà ngôi sao Messi chỉ đóng vai trò thứ yếu trong thành công của đội bóng.

Nhật Minh