Ám ảnh self-help: Biết mình cần thay đổi nhưng cứ mãi dậm chân tại chỗ

Thay đổi bản thân không phải là chuyện một sớm một chiều, cũng không màu hồng như những gì được thể hiện trên sách báo hay video thường thấy.

Là chủ đề được quan tâm khá nhiều, self-help có thể coi là nỗi ám ảnh của giới trẻ vì xuất hiện khắp nơi, thậm chí còn luôn hiện hữu cả ở trong tâm trí nhiều người. Song, dù muốn bản thân phải thay đổi để tốt hơn nhưng thực tế không phải ai cũng làm được điều đó. 

Self-help... từ nhà ra phố

Self-help được hiểu đơn giản là phát triển bản thân hay giúp chính mình tốt hơn. Self-help ngày càng trở nên phổ biến và xuất hiện ở bất cứ đâu, trong nhiều hình thức. Từ sách báo, talkshow, podcast hay các bài đăng trên mạng xã hội..., các chủ đề về tư duy hay hành động, thái độ hay kỹ năng sống đều là đề tài thu hút sự chú ý của người dùng và trở thành động lực để bạn nghĩ khác đi.

Hoặc khi nói chuyện với bạn bè, gia đình, cấp trên, bạn cũng dễ dàng tiếp cận những tư duy tích cực để thay đổi chính mình. Chẳng phải gì cao siêu, đó có thể là chăm tập thể dục để có vóc dáng đẹp hơn, dậy sớm để thành công, học hỏi nhiều để giỏi giang... Những thông điệp đó khi được thể hiện qua một influencer, một tấm gương sáng hay những câu văn, lời nói đầy logic khiến bạn như tỉnh ngộ và nhận ra "mình không thể như thế này mãi được, phải thay đổi thôi".

Biết phải thay đổi nhưng không chịu hành động

Thế nhưng hiện tại, khi hơn nửa năm trôi qua, những quyết tâm phát triển bản thân đầu năm mới bạn đề ra liệu đã thực hiện được một nửa?

Bạn biết ngủ sớm, dậy sớm là tốt nhưng lướt TikTok, xem phim đêm và ngủ nướng lại đầy cám dỗ. Tập thể dục cũng chỉ được 2, 3 bữa rồi đâu lại vào đấy, vừa mệt vừa đau cơ nên bỏ qua. Học thêm kỹ năng mới sẽ có ích cho công việc nhưng đi làm đủ mệt rồi, thời gian rảnh để nghỉ ngơi thư giãn thích hơn... Cứ như vậy, mọi kế hoạch chỉ nằm trong tâm trí, thời gian thì cứ trôi đều nhưng con người vẫn chẳng thay đổi. 

Cùng mắc kẹt trong trường hợp tương tự, Văn Chiến (sinh năm 1997) - độc giả của YAN chia sẻ: "Mỗi lần đọc một bài viết truyền động lực hay nghe TED talk chủ đề self-help, mình thấy tràn đầy sức sống để bứt phá ngay và luôn. Thế nhưng sau đó lướt đến chủ đề giải trí thì lại đắm chìm vào đó và quên luôn mình định làm gì để thay đổi bản thân. Nghe thì hay, nhưng để bắt tay vào làm có lẽ cần rất nhiều bản lĩnh".

Vì sao muốn tốt hơn nhưng vẫn dậm chân tại chỗ?

Biết là từng thay đổi nhỏ sẽ tạo ra sự bứt phá lớn, hành động càng sớm thì càng nhanh hái được quả ngọt nhưng không phải ai cũng làm được. Những triết lý self-help thường nghe như "Yêu chính mình rồi người khác mới yêu bạn", "Dậy sớm để thành công", "Nghĩ giàu làm giàu", "Đừng là phiên bản của người khác mà hãy là chính mình"... tuy tràn đầy cảm hứng nhưng lại đầy tính lý thuyết, khá mơ hồ. 

Nói lời bay bổng rất dễ trong khi thực tế khó hơn ngàn lần. Để rèn thói quen dậy sớm cần nhiều hơn 21 ngày, nhưng sách báo, video chỉ gói gọn vài giây. Để yêu thương chính mình và mọi người cần có sự đồng cảm, không phải nói yêu là yêu ngay được. Giảm cân là cả quá trình tập luyện cực khổ chứ chẳng đơn giản, màu hồng như cách bạn được truyền động lực. Do đó dẫn đến 2 khả năng, hoặc là bị nản lòng, bỏ cuộc giữa chừng, hoặc là nghĩ rằng mọi chuyện quá đơn giản nên "mai hẵng làm", cứ như vậy trốn tránh thực tại để rồi kết quả là mãi mãi không có gì thay đổi.

Hoặc đôi khi, bạn tự ti với chính mình, cho rằng mình cố gắng đến mấy cũng không giỏi giang như người ta. Dù đã tìm đến self-help để mong đợi giải pháp cải thiện bản thân, song lại nghĩ mình không thể làm được như họ. Sợ khó, sợ không có kết quả nên nghe tai này lọt tai kia, ngại hành động dù rất muốn thay đổi.

Làm thế nào để tiến lên?

Không có ai hoàn hảo ngay từ đầu, những influencer hay tác giả truyền cảm hứng về self-help cũng đều có khiếm khuyết và họ phải rèn luyện gian khổ để cải thiện chính mình. Muốn ngưng dậm chân tại chỗ, đầu tiên hãy nghiêm túc hỏi mình có thực sự muốn thay đổi hay không. Nếu câu trả lời là có thì bạn phần nào đã tạo ý chí và mục tiêu cho mình rồi đấy.

Sau đó, thứ bạn cần là sự kiên trì. Nói thì dễ chứ làm mới khó, nhưng đây gần như là yếu tố quyết định trong hành trình thay đổi chính mình. Sẽ có những hôm mệt mỏi, chán nản chỉ muốn nằm, lúc đó hãy nghĩ về mục tiêu của mình, về sự cố gắng của hôm qua để hôm nay không thể lãng phí. Chưa biết quá trình "lột xác" có nhanh hay không, nhưng thành công là trở thành phiên bản tốt hơn của mình hôm qua.

Và đừng quên tập trung lắng nghe chính mình. Biết mình cần gì và phải làm gì thì mới quyết tâm được. Self-help chỉ là la bàn để bạn hướng tới sự tốt hơn, còn tốt thế nào, cố gắng ra sao vẫn luôn nằm ở chính bạn.